Mô hình giao hàng trong hệ thống phân phối hiện đại

28/11/2022

Nói đến quản lý chuỗi cung ứng không thể không đề cập đến việc xây dựng hệ thống phân phối là một cấu phần quan trọng trong quản lý chuỗi cung ứng. Trong đó, kỹ thuật xây dựng kênh giao hàng là một trong những nhiệm vụ quan trọng giúp đáp ứng yêu cầu khách hàng, tối ưu chi phí, phối hợp giữa các đối tác. Đặc biệt với xu thế hiện tại, giao hàng trực tiếp đến người dùng đã làm thay đổi đáng kể cách thức thiết kế và vận hành các kênh giao hàng này.

Hình thức giao hàng chỉ đến xu thế trong cách khách hàng mua hàng hóa và nhận chúng tại doanh nghiệp hoặc tại nhà. Tổ chức có thể khai thác một vài kênh giao hàng. Loại hình mạng lưới phân phối mà chuỗi cung ứng lựa chọn có ảnh hưởng mạnh đến số lượng vị trí và địa điểm. Chiến lược kênh phân phối được xác định trong quá trình hình thành chiến lược; tuy nhiên, một vài lựa chọn chiến thuật khác có thể được xác định trong quá trình thiết kế mạng lưới. Có nhiều loại kênh giao hàng thực hiện, mỗi loại sẽ có mức độ đầu ra dịch vụ khác nhau:

1. Nhà máy giao hàng trực tiếp

Đây là loại mạng lưới trong đó nhà sản xuất sử dụng phương thức giao hàng trực tiếp. Nhà sản xuất lấy đơn hàng của khách hàng thông qua một số các kênh bán hàng (trực tiếp, catalog, website,..) và chuyển hàng trực tiếp đến khách hàng, không có kênh trung gian. Mô hình này phổ biến trong các thiết lập giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) nhưng cũng có thể được sử dụng để bán hàng giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C). Một ví dụ về cách sử dụng thích hợp của nó trong bối cảnh B2B là đối với hàng hóa dễ hư hỏng cần có mặt trên các kệ bán lẻ càng nhanh càng tốt để tối đa hóa thời gian sử dụng của chúng. Đây cũng có thể là một nhà cung cấp sản xuất số lượng lớn với quy mô lớn.

Lợi ích chính đối với nhà sản xuất là mối quan hệ trực tiếp với khách hàng của mình để họ có thể trực tiếp tương tác và tiếp thị với họ trong tương lai. Đối với B2C, nó được sử dụng chủ yếu cho các loại hàng hóa ít, đa dạng mà khách hàng sẵn sàng chờ đợi, vì thời gian giao hàng có thể lâu. Vì chỉ có một cấp nên nhà sản xuất có toàn quyền kiểm soát hàng tồn kho và có chi phí ghi sổ thấp. Các lô hàng thường ở dạng xe tải (TL) hoặc hàng container (CL), nhưng chi phí hậu cần có thể cao và có thể cần đến các trung gian để giảm các chi phí này.

2. Nhà sản xuất gửi hàng theo đơn

Mô gửi gửi hàng theo đơn, trong đó nhà bán lẻ hoặc nhà phân phối (hoặc bán hàng trực tiếp hoặc online) nhận đơn tư khách hàng và khách hàng sẽ nhận hàng trực tiếp từ nhà sản xuất. Nhà phân phối hoặc bán lẻ không có kho. Mô hình này dùng tốt cho hàng hoá giá trị cao nhu cầu lẻ tẻ; hoặc là những mặt hàng cồng kềnh cần phải được lắp theo đơn, tùy chỉnh, gia công mà chỉ có thể hoàn thành khi có đơn hàng. Chuyến hàng có thể nhỏ và vì thế chi phí vận chuyển cao và tốn thời gian, nhưng nhà sản xuất có thể kiểm soát dịch vụ giao tin cậy.

Trong mô hình này, nhà sản xuất không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, do đó, kiến thức của khách hàng ít hơn so với mô hình trước đó. Đồng thời, nhà sản xuất không cần duy trì lực lượng bán hàng hoặc các chức năng khác như phê duyệt tín dụng. Gửi hàng theo đơn đặt hàng (Drop shipping) là một hình thức kinh doanh bán lẻ, trong đó người bán chấp nhận đơn đặt hàng của khách hàng nhưng không giữ hàng hóa đã bán trong kho. Thay vào đó, trong một hình thức quản lý chuỗi cung ứng, nó chuyển các đơn đặt hàng và thông tin chi tiết về lô hàng của họ cho nhà sản xuất, nhà bán buôn, nhà bán lẻ khác hoặc nhà thực hiện, sau đó vận chuyển hàng hóa trực tiếp đến khách hàng.

Như vậy, nhà bán lẻ chịu trách nhiệm tiếp thị và bán sản phẩm, nhưng có rất ít hoặc không kiểm soát được chất lượng sản phẩm, lưu trữ, quản lý hàng tồn kho hoặc vận chuyển. Điều này giúp loại bỏ chi phí duy trì một nhà kho – hoặc thậm chí là một mặt tiền cửa hàng, mua và lưu trữ hàng tồn kho cũng như sử dụng nhân viên cần thiết cho các chức năng đó. Như trong bất kỳ hình thức bán lẻ nào khác, người bán kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa giá bán buôn và giá bán lẻ của một mặt hàng, trừ đi bất kỳ phí bán hàng, người bán hoặc vận chuyển thích hợp nào tích lũy cho họ.

3. Nhà sản xuất đến trung tâm phân phối đến bán lẻ

Mô hình chuỗi cung ứng truyền thống, nhà sản xuất làm việc với nhà phân phối. Các nhà phân phối cung cấp cho bán lẻ và quản lý việc giao nhận với phương tiện riêng của họ. Ở đây có thể là một hoặc nhiều trung tâm phân phối trong mô hình, và nhiều cấp nhà bán sỉ có thể được thêm vào. Với nhiều cấp sẽ cần nhiều tồn kho hơn, vì thế mô hình này sẽ có rất nhiều tồn kho. Nó phù hợp cho những sản phẩm sản xuất hàng loạt, hàng hóa không đắt với sự cạnh tranh cao. Nó tạo ra hàng hóa có sẵn nhiều ở mức cao để đáp ứng dịch vụ khách hàng.

4. Nhà phân phối độc lập với mạng lưới đa kênh

Đây là mạng lưới trong đó nhà phân phối độc lập là một kênh trung tâm (channel master), họ mua hàng hóa từ nhiều nhà sản xuất (hoặc nhà phân phối khác) với số lượng lớn và tích hợp chúng cho 1 vị trí bán lẻ, nhà phân phối địa phương, bán sỉ, hoặc trực tiếp cho khách hàng. Có mạng lưới đa kênh nghĩa là nhà phân phối độc lập duy trì được đa kênh liên lạc với khách hàng, như là bán hàng trực tiếp, call center, website/app, và hàng loạt các bán sỉ, bán lẻ. Không cần biết phương thức liên lạc thế nào, trải nghiệm khách hàng phải đồng bộ và nhất quán.

Nhà sản xuất tham gia với nhà phân phối độc lập này để có được kênh bán hàng khác và tiếp cận thị trường lớn hơn. Nhà bán lẻ và nhà phân phối có thể mua dạng TL hoặc CL để có được lợi thế về quy mô về giá và có thể bán với giá cạnh tranh. Nhà phân phối cần phát triển những nhà phân phối địa phương và đối tác bán lẻ cẩn thận để đảm bảo họ xây dựng và duy trình cơ sở dữ liệu khách hàng đủ lớn. Tổ chức này cũng cần đàm phán hợp đồng độc quyền cho thị trường, nhưng đối thủ cũng có thể làm tương tự, vì thế họ có thể không có được truy xuất toàn thị trường. Nhà phân phối này cần phải có mạng lưới giao nhận hiệu quả theo cách sở hữu riêng hoặc dạng hợp đồng để cung cấp dịch vụ cao nhất trong khi cũng cần kiểm soát chi phí vận chuyển tương đối cao. Họ cũng có thể thêm các dịch vụ giá trị gia tăng như tích hợp kho lớn. Họ cũng nên có số lượng lớn các nhà cung cấp để có thể kiểm soát về giá, thời gian, chất lượng, và mức độ sẵn sàng.

5. Nhà phân phối độc lập với mạng lưới kinh doanh thương mại điện tử

Mô hình này tương tự mô hình trên, nhưng nó phụ thuộc nhiều vào việc marketing trực tiếp đến các cá nhân thông qua website thương hiệu, có thể bán hầu hết các mặt hàng. Alibaba và Amazon là ví dụ điển hình. Việc chuyển hàng trực tiếp đến khách hàng thông qua dịch vụ bưu kiện rất phổ biến, những những tổ chức này có thể sở hữu đội tàu hoặc thông qua nhà phân phối địa phương (cũng có thể là sở hữu của họ). Họ dùng hình thức di chuyển chậm (slow-moving) hàng hóa trực tiếp từ nhà sản xuất thông qua nhà phân phối địa phương hơn là tự thực hiện lưu kho.

Các nhà phân phối độc lập khác sẽ bán hàng hóa đặc biệt cho các thị trường ngách B2B hoặc B2C bằng cách sử dụng web bán hàng. Nhà phân phối độc lập có quyền truy cập trực tiếp vào khách hàng và có thể quản lý thông tin khách hàng này và tùy chỉnh các tương tác web của khách hàng. Họ thường sử dụng các chương trình khách hàng thân thiết cung cấp giao hàng miễn phí với một khoản phí thành viên hàng năm. Để giữ được lòng trung thành của khách hàng này, họ cần dịch vụ chăm sóc khách hàng ở mức độ rất cao.

Mỗi loại kênh, tùy theo cách cấu trúc, sẽ hoạt động ở các cấp độ khác nhau trên các khía cạnh chính tác động đến mức độ hài lòng của khách hàng, bao gồm mức độ dịch vụ khách hàng, loại sản phẩm, tính sẵn có của sản phẩm, thời gian giao hàng, độ phức tạp của kênh, chi phí tồn kho, chi phí vận chuyển , và các cơ sở kênh. Luôn có sự cân bằng giữa các loại kênh và các thuộc tính dịch vụ chính xác khiến khách hàng hài lòng. Khả năng khách hàng tự theo dõi và truy tìm là một ví dụ rõ ràng về tính năng định giá đơn đặt hàng ngày nay.